W Kodeksie pracy brak jest obecnie jednoznacznego wskazania, na jak długo można zawrzeć umowę na czas określony. Nie oznacza to jednak, że ustalenie długiego okresu jej trwania zostało pozostawione całkowicie dowolnemu uznaniu stron stosunku pracy. Umowa taka jako czynność prawna musi bowiem odpowiadać swojemu społeczno-gospodarczemu przeznaczeniu (art. 8 KP).

Oznacza to, że czas trwania umowy powinien być uzasadniony społeczno-gospodarczym celem konkretnej umowy o pracę. Dlatego każdy stan faktyczny należy rozpatrywać indywidualnie. Sąd Najwyższy nie zajął jednoznacznego stanowiska jeśli chodzi o maksymalny okres trwania umowy na czas określony. W wyroku z dnia 7.9.2005 r., sygn.. akt II PK 294/04, uznał jednak, że zawarcie długoterminowej umowy o pracę na czas określony (9 lat) z dopuszczalnością jej wcześniejszego rozwiązania za 2-tygodniowym wypowiedzeniem może być kwalifikowane jako obejście przepisów prawa pracy, ich społeczno-gospodarczego przeznaczenia lub zasad współżycia społecznego (art. 58 § 1 i 2 KC w zw. z art. 300 KP).

Niektóre przepisy szczególne określają maksymalne granice czasowe trwania umowy na czas określony. W sposób wyczerpujący określają okoliczności i przesłanki dopuszczalności zawierania takich umów. Jako przykład można podać stanowisko ordynatora, naczelnej pielęgniarki, które nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na 6 lat. Okres ten może być przedłużony do 8 lat, jeżeli do osiągnięcia wieku emerytalnego pracownikowi brakuje nie więcej niż 2 lata. – ustawa z 15.4.2011 r. o działalności leczniczej). Przepisy kodeksu pracy nie zabraniają również zawarcia długoletniej umowy na czas określony na podstawie jednoznacznej i zgodnej woli stron stosunku pracy zmierzających do zawarcia pracowniczego kontraktu terminowego, któremu nie sprzeciwia się poczucie sprawiedliwości oparte na usprawiedliwionym społeczno-gospodarczym przeznaczeniu prawa i zasadach współżycia społecznego.

Należy jednak pamiętać, że długoterminowe umowy o pracę na czas określony zawierające klauzulę ich rozwiązania za 2-tygodniowym wypowiedzeniem zawsze mogą podlegać kontroli sądu pod względem niesprzeczności z istotą umowy terminowej oraz istnienia usprawiedliwionego i zgodnego interesu obu stron stosunku pracy w zakresie potrzeby wprowadzenia przedmiotowej klauzuli (wyrok SN z 25.10.2007 r., II PK 49/07). W razie ustalenia, że w konkretnym przypadku wieloletni okres obowiązywania umowy terminowej jedynie pozornie służył stabilizacji zatrudnienia, gdyż wprowadzona do jej treści klauzula wypowiedzenia miała służyć jedynie zapewnieniu pracodawcy wygodnego narzędzia rozwiązania umowy – sąd może orzec o jej niedopuszczalności. Również w orzeczeniu z dnia 25.10.2007 r. sygn. akt II PK 49/07 Sąd Najwyższy stwierdził, że co do zasady zawarcie wieloletniej umowy o pracę na czas określony z klauzulą wcześniejszego jej rozwiązania za 2-tygodniowym wypowiedzeniem jest niedopuszczalne, chyba że co innego wynika z przepisów prawa pracy albo z charakteru umowy dotyczącej wykonywania zadań oznaczonych w czasie. Jeżeli zawarcie umowy o pracę na czas określony było niedopuszczalne, stosunek pracy podlega przepisom prawa pracy o umowie na czas nieokreślony. Pracodawca może więc zawrzeć z pracownikiem umowę na kilka miesięcy lub kilka lat jednak musi dołożyć wszelkich starań aby nie został posadzony o obejście przepisów dotyczących umowy na czas nieokreślony.
Jak to wszystko ma się do przepisów unijnych? Otóż delikatnie mówiąc nasze przepisy kodeksowe nie są spójne z przepisami unijnymi, jednak dniu 13.3.2014 r. Europejski Trybunał Sprawiedliwości wydał bardzo ważny wyrok, który może mieć istotne znaczenie w kwestii dotyczącej okresu trwania umowy na czas określony, co widać również w projektach Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Ale o tym w następnym wpisie.

REASUMUJĄC: Przepisy kodeksu pracy nie zabraniają zawierania długoterminowych umów o pracę na czas określony. Każdy stan faktyczny należy rozpatrywać indywidualnie. W doktrynie przyjmuje się dla umów terminowych maksymalny okres 5 lat, musi to jednak być podyktowane społeczno-gospodarczym celem opartym na zasadach współżycia społecznego.

Udostępnij:0000